สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง คือสัตว์ที่ไม่มีกระดูกเป็นแกนภายในร่างกาย บางชนิดอาจมีโครงร่างแข็งอยู่ภายในลำตัวเพื่อช่วยค้ำจุนร่างกาย และ บางชนิดมีเปลือกแข็งหุ้มอยู่ภายนอก เพื่อป้องกันอันตราย และใช้ยึดกล้ามเนื้อ กลุ่มสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง ได้แก่ สัตว์ใน ไฟลัมพอริเฟอรา (Porifera) ได้แก่ ฟองน้ำทะเลและฟองน้ำน้ำจืด ไฟลัมไนดาเรีย (Cnidaria) เช่น ไฮดรา แมงกะพรุน ดอกไม้ทะเล และปะการัง เป็นต้น ไฟลัมแพลทิเฮลมินทิส (Platyhelminthes) กลุ่มหนอนตัวแบน เช่น พลานาเรีย พยาธิใบไม้ และพยาธิตัวตืด เป็นต้น ไฟลัมนีมาโทดา (Nematoda) กลุ่มหนอนตัวกลม เช่น พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอ พยาธิเส้นด้าย และพยาธิตัวจี๊ด เป็นต้น ไฟลัมแอนนิลิดา (Annelida) กลุ่มหนอนปล้อง เช่น แม่เพรียง ปลิงน้ำจืด และไส้เดือน เป็นต้น ไฟลัมอาร์โทโปดา (Arthropoda) กลุ่มสัตว์ขาข้อ เช่น แมลง แมงมุม แมงป่อง เห็บไร ตะขาบ กิ้งกือ ไรน้ำ กุ้ง และปู เป็นต้น ไฟลัมมอลลัสกา (Mollusca) เช่น หอย และหมึก ไฟลัมเอไคโนเดอร์มาตา (Echinodermata) เช่น ดาวทะเล เม่นทะเล เหรียญทะเล ปลิงทะเล และดาวเปราะ เป็นต้น และไฟลัมไฟลัมคอร์ดาตา (Chordata) ในไฟลัมย่อยยูโรคอร์ดาตา (Urochordata) เช่น เพรียงหัวหอม เพรียงสาย และ ไฟลัมย่อยเซฟาโลคอร์ดาตา (Cephalochordata) เช่น แอมฟิออกซัส
     ฐานข้อมูลสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังน้ำจืดในประเทศไทย ได้รวบรวมรายชื่อสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังน้ำจืดกลุ่มฟองน้ำ แพลงก์ตอนสัตว์น้ำจืด และแมลงน้ำ โดยมีข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะสัญฐานภายนอก ชีววิทยาเบื้องต้นและการแพร่กระจาย รูปภาพประกอบเป็นรูปจากนักวิจัยที่ได้รับทุนวิจัยจากศูนย์ฯ และภาพบางส่วนมาจากผลงานวิจัยที่ได้รับอนุญาตจากผู้ประพันธ์แล้ว เช่น Professor Hans Malicky, Professor William D. Shepard, Dr. Herbert Zettel เป็นต้น นอกจากนี้มีข้อมูลการนำไปใช้ประโยชน์ เช่นการประเมินคุณภาพแหล่งน้ำจืดด้วยสัตว์หน้าดิน

ติดต่อและสอบถาม: narumon@kku.ac.th สาขาวิชาขีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น